Fakty i mity na temat psychoterapii

Wokół psychoterapii narosło wiele mitów oraz błędnych przekonań. Naszą wiedzę na ten temat w dużej mierze kształtują media. Te niejasności mogą sprawiać, że wiele osób zniechęca się, wstydzi lub boi się skorzystać z terapii. Dlatego też przyjrzyjmy się najpopularniejszym mitom na temat psychoterapii.

1. Tylko osoby z poważnymi zaburzeniami potrzebują psychoterapii.

Nie tylko. Psychoterapia jest formą pomocy skierowaną zarówno do osób z poważnymi zaburzeniami, jak i do osób niezdiagnozowanych, które moją trudności w kontaktach z innymi, przeżywają kryzys, potrzebują zmiany w swoim życiu, nie odczuwają satysfakcji z pracy, związku, życia.

2. Psychoterapeuta udziela rad – mówi pacjentowi, co ten ma zrobić ze swoim życiem.

Psychoterapeuta nie udziela rad, gdyż jest to sprzeczne z założeniami i calami terapii. Udzielanie rad kwestionuje naturalne możliwości pacjenta do radzenia sobie z trudnościami i samodzielnego podejmowania decyzji. Psychoterapia zakłada, że najlepsze rozwiązania i rozumienie pochodzą od samego klienta. Udzielanie rad przez terapeutę stwarza także problemy natury etycznej oraz może stanowić pole do nadużyć. Terapeuta powinien być neutralny wobec trudności pacjenta. Tylko taka postawa umożliwia efektywną pomoc.

3. Dorosły człowiek powinien zawsze radzić sobie sam ze swoimi problemami.

Nic bardziej mylnego. To naturalne, że każdy z nas próbuje samodzielnie lub z pomocą bliskich radzić sobie ze swoimi problemami- najczęściej się to udaje. Jednak są też takie sytuacje czy trudności życiowe, które wywołują w nas silne cierpienie i pomimo prób ich rozwiązania ciągle powracają. Wtedy właśnie warto skorzystać z profesjonalnej pomocy psychoterapeuty.

Nie zapominajmy, że zwrócenie się w odpowiednim momencie do specjalisty jest także próbą poradzenia sobie z trudnościami. Chodzenie na psychoterapię nie jest przejawem słabości.

4. Psychoterapia niczym nie różni się od innych rozmów, więc dlaczego miałaby mi pomóc?

Psychoterapia różni się od zwykłych przyjacielskich rozmów pod wieloma względami. Przede wszystkim realizuje cele terapeutyczne. Aby było to możliwe, klient i terapeuta nie mogą się znać. W psychoterapii szczególne znaczenie, obok rozmowy, ma relacja pomiędzy klientem a terapeutą, a właściwie jej asymetryczność. Oznacza to, że terapeuta wie bardzo dużo o kliencie, natomiast klient wie niewiele o psychoterapeucie. Tak więc terapia koncentruje się tylko na problemach klienta, nie obowiązuje tu, w przeciwieństwie do innych relacji, zasada wzajemności. Dodatkowo, relacja terapeutyczna jest określona kontraktem i nie może poza niego wyjść, tzn. zarówno w trakcie trwania terapii jak i po jej zakończeniu niemożliwe jest utrzymywanie prywatnych kontaktów pomiędzy terapeutą a klientem.

5. Terapia polega na analizowaniu dzieciństwa, a z tego nic nie wynika, bo dzieciństwa nie można zmienić.

Podczas terapii warto poświęcić trochę czasu na powrót do przeszłości i przeanalizowanie swoich doświadczeń. Nasze przeszłe relacje, szczególnie z ważnymi dla nas osobami, kształtują nas, to kim się staniemy. Nie chodzi o obwinianie rodziców czy rozpamiętywanie przeszłości, ale o uchwycenie pewnych powtarzających się, nie zawsze świadomych, schematów działania, spostrzegania, przeżywania innych oraz siebie, oraz ich zmianę.

6. „Terapeuta całkowicie wyleczy mnie ze smutku, bólu i cierpienia. Po terapii osiągnę szczęście."

Celem pracy terapeutycznej nie jest wyleczenie z nieprzyjemnych uczuć, ale pomoc w rozwoju zdolności do ich świadomego przeżywania i tolerowania, tak by nie wpływały w sposób nieświadomy na nasze relacje. Kiedy potrafimy doświadczać różnych emocji, nasze życie staje się bardziej intensywne, barwne, zrozumiałe.

7. Jeśli terapia działa, pacjent z każda sesją będzie czuł się lepiej.

Może tak być, że klient poczuje się lepiej już po kilku sesjach. Wszystko zależy od specyfiki problemu oraz celów jakie zostały postawione. Zazwyczaj jednak w trakcie terapii są okresy, gdy klient odczuwa ulgę, czuje się wzmocniony i pewniejszy siebie, jak i takie, gdy czuje się smutny, niepewny, zły, zawstydzony. Droga do zmiany siebie jest procesem, w którym mogą występować różne uczucia, a poprawa może pojawić się dopiero po jakimś czasie. Ważne, by o swoich przeżyciach w stosunku do terapii rozmawiać z terapeutą otwarcie.

8. Nie stać mnie na terapię.

Terapia jest często płatna. Istnieją miejsca, gdzie można otrzymać darmową pomoc, często jednak czas oczekiwania jest dłuższy niż w prywatnych gabinetach i przychodniach. Dla niektórych osób podjęcie terapii jest kwestią przeorganizowania budżetu czy ustalenia priorytetów. Czasami dzieje się też tak, że kwestie finansowe są wyrazem lęku, mniej lub bardziej nieświadomym powodem, by takiej pomocy nie otrzymać. Warto pamiętać, że koszty związane z nieposzukiwaniem pomocy mogą być znacznie wyższe, niż podjęcie płatnej terapii.

9. Psychoterapeuta sprawi, że klient będzie się czuł zależny od niego.

Terapeuta może stać się dla klienta ważną osobą. Jeśli się tak stanie, może to wynikać ze świadomych bądź nieświadomych potrzeb klienta, które zostaną przepracowane w trakcie terapii. Jednym z celów psychoterapii jest zdobycie przez klienta większej samoświadomości i umiejętności brania pełnej odpowiedzialności za podejmowanie decyzje. Nawet jeśli klient przeżywa chwile poczucia zależności wobec terapeuty, celem terapii jest jego autonomia.